Het Portugese genie Jose Saramago hij baande zich een weg als fictieschrijver met zijn specifieke formule om de sociale en politieke realiteit van Portugal en Spanje te vertellen onder een transformerend maar herkenbaar prisma. Middelen die meesterlijk worden ingezet als doorlopende fabels en metaforen, rijke verhalen en absoluut briljante personages gered uit een wereld die altijd ingetogen was. Onderworpen aan dictators als Salazar, aan de kerk, aan de grillen van de economie...
Fatalisme maar onbetwiste intentie om het bewustzijn te vergroten en te transformeren. Hoogstaande literatuur met de grote verdienste dat ze suggestieve verhalen in strikt literaire zin voorstelt en tegelijkertijd leidt tot kritisch denken, tot het ontwaken van de verliezende klassen, altijd alleen maar omdat, op voorhand, in het licht van pseudo-revolutionaire processen of veranderingen van maskers, zonder zonder verdere omhaal.
Maar zoals ik al zei, het lezen van Saramago kan een plezier zijn binnen het bereik van elke hobbyist van amusementsliteratuur, alleen dat er in de schaduw van deze auteur, naast levende verhalen, een voortreffelijke esthetiek en een achtergrond is die altijd aansluit bij de politieke en het sociale in zijn breedste concept.
3 aanbevolen romans van José Saramago
Het jaar van het overlijden van Ricardo Reis
Saramago wendt zich tot een van Pessoa's meest illustere heteroniemen om de dood van de briljante dichter te boven te komen. Terwijl Pessoa deze wereld verlaat, arriveert Ricardo Reis in Portugal. Het beeld is ronduit schitterend, en in de handen van Saramago bereikt het verhalende voorstel mythische hoogten.
De schrijver vereeuwigd in zijn werk, in zijn personages, in zijn heteroniem. Het spel van transcenderen, de noodzaak dat de grote inspiratiebronnen, de genieën, nooit verdwijnen.
Samenvatting: Eind 1935, toen Fernando Pessoa net was overleden, arriveerde een Engels schip, de Highland Brigade, in de haven van Lissabon, waarmee Ricardo Reis, een van de heteroniemen van de grote Portugese dichter, vanuit Brazilië reisde. Gedurende negen cruciale maanden in de geschiedenis van Europa, waarin de oorlog in Spanje uitbrak en de Italiaanse interventie in Abessinië plaatsvond, zullen we getuige zijn van de laatste fase van het leven van Ricardo Reis, in dialoog met de geest van Fernando Pessoa die komt om hem op de meest onverwachte momenten vanaf het kerkhof te bezoeken.
Het is het tijdperk van vulpennen, pilootradio's, Hitlerjugend, topolino's, in een Atlantisch en regenachtig Lissabon, waarvan de omhullende atmosfeer de ware protagonist wordt van deze fascinerende verhalende ervaring.
Het sterfjaar van Ricardo Reis is een heldere meditatie, door een dichter en een stad, over de betekenis van een heel tijdperk.
Essay over blindheid
Een van de mooiste en meest huiveringwekkende metaforen in de wereldliteratuur. Degene die we kunnen beschouwen als de belangrijkste van de zintuigen als een paradigma van de realiteit die ons vanuit de macht wordt aangeboden.
Er is niet meer blind dan degene die niet wil zien, zoals ze zeggen. Een paar druppels surrealisme, een transcendentale fantasie om onze ogen te openen en ons te dwingen te kijken, zien en kritisch te zijn.
Samenvatting: Een man die voor een rood licht staat, wordt plotseling blind. Het is het eerste geval van een «witte blindheid» die zich op een fulminante manier uitbreidt. Gevangen in quarantaine of verdwaald in de stad, zullen blinden het hoofd moeten bieden aan wat het meest primitieve in de menselijke natuur is: de wil om tegen elke prijs te overleven.
Essay on Blindness is de fictie van een auteur die ons wijst op 'de verantwoordelijkheid om ogen te hebben als anderen ze verloren'. José Saramago schetst in dit boek een angstaanjagend en ontroerend beeld van de tijd waarin we leven.
Zal er in zo'n wereld enige hoop zijn? De lezer zal een unieke fantasierijke ervaring kennen. Op een punt waar literatuur en wijsheid elkaar kruisen, dwingt José Saramago ons te stoppen, onze ogen te sluiten en te kijken. Het herwinnen van helderheid en het redden van genegenheid zijn twee fundamentele voorstellen van een roman die ook een reflectie is op de ethiek van liefde en solidariteit.
De grot
Veranderingen, elke keer vallen de veranderingen niet op een meer steile manier aan, zonder het vermogen om te reageren. Veranderingen in voornamelijk sociale structuren, op het werk, in de manier van omgaan met de administratie, in de manier van omgaan met ons. Over de veranderingen en over zijn mogelijke vervreemding.
Samenvatting: Een kleine pottenbakkerij, een gigantisch winkelcentrum. Een wereld die in snel tempo uitsterft, een andere die groeit en zich vermenigvuldigt als een spel van spiegels waar er geen limiet lijkt te zijn aan de bedrieglijke illusie.
Elke dag sterven dier- en plantensoorten uit, elke dag zijn er beroepen die nutteloos worden, talen die geen mensen meer hebben die ze spreken, tradities die hun betekenis verliezen, gevoelens die in hun tegendeel veranderen.
Een familie van pottenbakkers begrijpt dat ze niet langer nodig zijn door de wereld. Als een slang die zijn huid afwerpt zodat hij kan uitgroeien tot een andere die later ook klein zal worden, zegt het winkelcentrum tegen de pottenbakker: "Sterven, ik heb je niet meer nodig." De grot, een roman om het millennium over te steken.
Met de twee eerdere romans 'Essay on Blindness and All Names' vormt dit nieuwe boek een drieluik waarin de auteur zijn visie op de huidige wereld op papier zet. José Saramago (Azinhaga, 1922) is een van de bekendste en meest gewaardeerde Portugese romanschrijvers ter wereld. Sinds 1993 woont hij op Lanzarote. In 1998 ontving hij de Nobelprijs voor Literatuur.
