هر یک به آخرالزمان یا قضاوت نهایی خود مشکوک است. پرمدعا ترین، مانند مالتوس، از دیدگاه جامعه شناسی برخی از پایان های نزدیک را پیش بینی کرد. پایان تاریخ، در این نویسنده آلبانیایی به نام لی یپی، بیشتر دیدگاهی شخصی تر است. چون آخرش وقتی فرا خواهد رسید. مسئله این است که به‌صورت جداگانه، هرگز برای یکی یا دیگری دست از کار نمی‌کشد.
شرایط تاریخی در اینجا، آنجا و همه جا داستان های درون داستانی را می سازد. و همیشه خوب است که این نوع جهان های موازی را از عمیق ترین فضای داخلی کشف کنیم. زیرا زندگی در نامناسب ترین مکان در بدترین لحظه، برای کسانی که آن را تعریف می کنند، احساس آرامش و برای کسانی که گوش می دهند یا می خوانند، احساس بیگانگی می کند. در ترکیب، لطف تمام آن پایانی است که برخی آن را نزدیکتر از بقیه می دانند...
هنگامی که او یک دختر بود، به سختی یازده ساله، لی ایپی شاهد پایان دنیا بود. حداقل از پایان یک دنیا. در سال 1990 رژیم کمونیستی در آلبانی، آخرین سنگر استالینیسم در اروپا، فروپاشید.
او که در مدرسه تلقین شده بود، نمی‌دانست که چرا مجسمه‌های استالین و خوجه در حال خراب شدن هستند، اما با یادبود رازها و سکوت‌ها نیز فروکش کرد: مکانیسم‌های کنترل جمعیت فاش شد، ترورهای پلیس مخفی...
تغییر در نظام سیاسی جای خود را به دموکراسی داد، اما همه چیز گلگون نبود. گذار به لیبرالیسم به معنای بازسازی اقتصاد، از دست دادن گسترده مشاغل، موج مهاجرت به ایتالیا، فساد و ورشکستگی این کشور بود.
در محیط خانوادگی، آن دوره شگفتی‌های بی‌سابقه‌ای را برای لیا به همراه داشت: او کشف کرد که «دانشگاه‌هایی» که ظاهراً والدینش در آنها «تحصیل کرده‌اند» چیست و چرا آنها با رمز یا زمزمه صحبت می‌کنند. او متوجه شد که یکی از اجدادش بخشی از یک دولت پیش از کمونیستی بوده و دارایی های خانواده سلب مالکیت شده است.
آمیخته ای از خاطرات، مقاله تاریخی و تأملات سیاسی-اجتماعی، با افزودن نثری از فاکتورهای ادبی عالی و قلم مویی از طنز که به پوچی گرایش دارد - چنانکه با توجه به مکان و زمانی که به تصویر کشیده می شود، غیر از این نمی توانست باشد-، Libre es de یک شفافیت خیره کننده: از تجربه شخصی، لحظه ای متشنج از دگرگونی سیاسی را منعکس می کند که لزوماً به عدالت و آزادی منجر نشده است.
هم اکنون می توانید کتاب «لیبر: چالش بزرگ شدن در پایان تاریخ» نوشته لی ایپی را از اینجا خریداری کنید:
